Mismunandi stjórnarhættir um allan heim

Það eru ýmsar mismunandi stjórnarform um allan heim. Sum þeirra eru meðal annars konungsríki, lýðræði og einræði. Hver af þessum mismunandi gerðum ríkisstjórna hefur hins vegar sína kosti og veikleika.

Einveldi

Í gegnum tíðina hafa konungsríki og mismunandi stjórnarform verið ríkjandi. Sum lönd, eins og Bretland, nota þingræði stjórnarform, á meðan aðrir, eins og Sádi-Arabía, nota enn konungdæmi.

Einveldi er tegund ríkisstjórnar. Ráðgjafinn er skipaður þjóðhöfðingi ævilangt. Konungurinn hefur ýmsar skyldur. Það er stofnun sem veitir landi stöðugleika og einingu. Hins vegar er mikilvægt að hafa í huga að það er greinarmunur á arfgengum konungsveldum og stjórnskipulegum konungsveldum.

Stjórnskipuleg konungsríki eru tegund ríkisstjórna þar sem ríkjandi einstaklingur hefur takmarkað vald. Í flestum arfgengum konungsveldum er konungur eða drottning hátíðleg höfðingi. Þeir geta ekki kosið, beitt neitunarvaldi gegn löggjöf eða lýst yfir stríði.

Reyndar konungsveldi er ástand þar sem höfðinginn hefur í raun ættarveldi. Þessar ættir eru venjulega þrjár eða fleiri kynslóðir. Þeir eru í ætt við þriggja kynslóða lýðveldi.

Lýðræði

Lýðræði er pólitískt kerfi þar sem borgarar kjósa til að ákveða reglurnar sem stjórna ríkisstjórn þeirra. Þetta stjórnmálakerfi hefur þróast með tímanum, með mismunandi stjórnarform verið að innleiða í ýmsum löndum. Hins vegar var fyrsta skráða form lýðræðis í Grikklandi til forna, þar sem fólkið gat komið saman og talað frjálslega.

Á 18. öld varð til fulltrúalýðræði og þegnarnir áttu rétt á að kjósa leiðtoga sína. Á næstu tveimur öldum gekk hins vegar hægt útbreiðslu lýðræðisins. Það var ekki fyrr en í lok seinni heimsstyrjaldarinnar sem fleiri lýðræðislegar stofnanir voru endurreistar í Evrópu.

Það eru margar leiðir til að mæla lýðræði. Sumir leggja áherslu á mikilvægi þess að hafa frjálst og sanngjarnt kosningaferli, á meðan aðrir leggja áherslu á lögmæta ríkisstjórn með mikið fylgi almennings.

Versta form stjórnareinræðis

Einræði er a stjórnarform sem gerir einum manni kleift að stjórna öllu landinu. Það eru margar mismunandi gerðir af einræði. Þar á meðal eru einveldismenn, einflokksmenn og persónuleikarar.

Einræði getur verið algjört, alræðislegt eða takmarkað. Einræði er yfirleitt stjórnað af úrvalshópi og þeir halda völdum sínum með kúgun og þvingunum.

Eitt besta dæmið um einræði var Adolf Hitler. Hann var heillandi leiðtogi og gat leitt fólk til sín. Á valdatíma hans var Gestapo notað til að elta uppi og pynta stjórnarandstæðinga.

Einræði er ekki nýtt hugtak, enda hafa þau verið til um aldir. Fyrsti nútímamaðurinn var kynntur á 19. öld. Nútíminn er kommúnismi, fasismi og bonapartismi.

Alla 19. öld bjuggu flestir í lokuðu einveldi. Um 1900 höfðu aðeins þrír af hverjum fjórum pólitísk réttindi.

Jafnaðarstefnan

Sósíalismi er stjórnmálakerfi sem leggur áherslu á sameiginlegt eignarhald á framleiðslu- og dreifingartækjum, auk miðstýrðrar ríkisskipulags. Þessi kerfi hafa verið undir áhrifum frá ýmsum hugsuðum, þar á meðal Karl Marx, Louis Blanqui og John Stuart Mill.

Á 19. öld stuðluðu nokkrir sósíalistar að ýmsum gerðum félagsskipulags, þar á meðal útópískt, sósíalískt og klassískt. Útópíumenn, eins og Henri de Saint-Simon greifi, lögðu til stéttlaust, sósíalískt samfélag. Aðrir, eins og Charles Fourier, Wilhelm Weitling og Etienne Cabet, byggðu hugmyndir sínar á viljandi samfélögum.

Klassískir sósíalistar, eins og Karl Marx, töluðu fyrir stéttlausu samfélagi. Þeir litu einnig á baráttu verkafólks sem framfarir fyrstu herafla. Að lokum sáu þeir fyrir sér kommúnistasamfélagið.

Sósíalistar deila um það hvort framleiðslutækin eigi að vera í eigu ríkisins eða fólksins. Sumir sósíalismaskólar styðja miðríki á meðan aðrir telja að vald verkamannaráða eigi að vera grundvöllur sósíalísks ríkis.

Einu sinni var form stjórnarkommúnisma

Á undanförnum öldum hefur verið til margs konar stjórnarfar. Þetta eru allt frá alræði til lýðræðis. Sumt af þessu inniheldur:

Alræði er tegund ríkisstjórnar sem stjórnar öllum þáttum í lífi borgaranna. Þeir eru oft studdir af hernaðarsamtökum og setja strangar reglur um marga þætti í lífi íbúa þeirra. Ólíkt því sem gerist í lýðræðisríkjum eru þeir ekki gerðir ábyrgir fyrir gjörðum sínum.

Lýðræði er aftur á móti stjórnarform þar sem íbúar lands stjórna stjórnvöldum. Það er mikill munur á lýðræði og einræði og fleiri lýðræðisríki hafa verið boðuð á síðustu árum. Þetta gæti tengst þeirri staðreynd að fleiri frjáls lönd eru velmegandi og öruggari.

Að auki eru margar aðrar ástæður til að vera spenntur fyrir blómlegu lýðræði. Ávinningurinn fyrir atvinnulífið og samfélagið í heild er meðal þess sem ber hæst.

Smellur hér að skoða nánar Adolf Hitler, einn versta valdhafa sögunnar. Þér gæti einnig líkað við: Stjórnmálaflokkar í ríkisstjórn Bandaríkjanna.